In China kun je nu betalen met een digitale renminbi. Het is een digitale munt van de Chinese Volksbank, de centrale bank van China. De munt wordt uitgegeven door de grote commerciële banken, Alipay en WeChat-Pay. Renminbi betekent geld van het volk en de munteenheid is de yuan, maar renminbi en yuan kunnen door elkaar worden gebruikt, net als piek en gulden. De e-renminbi is geen cryptomunt. De blockchaintechnologie wordt niet gebruikt, er is sprake van een centrale database. Het zorgt er voor dat de economische activiteit real-time kan worden gemeten, dat belastingontduiking kan worden voorkomen, witwassen behoort tot het verleden en het financieren van terroristen kan eenvoudig worden bestreden. Daarnaast scheelt het vooral in de kosten van betalen.
Voorlopig is de digitale renminbi nog een test. In China zijn de mensen gewend om digitaal te betalen met Alipay of met WeChat-pay. Alipay heeft meer dan 700 miljoen actieve gebruikers, WeChat meer dan 800 miljoen. Iedereen kent wel het beeld van de Chinese bedelaar die een bordje met een QR-betaalcode omhoog houdt. De Chinese markt voor digitale betalingen is groot, maar het was nog niet mogelijk om te betalen zonder toegang tot het internet. Dat kan wel met de digitale renminbi, twee telefoons is voldoende. In meer landen worden digitale munten getest, onder andere in Zweden, Thailand en Zuid-Korea. Door de hygiënemaatregelen naar aanleiding van de Coronacrisis wint digitaal betalen snel terrein.
Volgens de Chinese volksbank zijn de kosten de belangrijkste reden om over te schakelen naar een 100 procent digitale renminbi. Fan Yifei, één van de gouverneurs van de Chinese volksbank, stelde in 2018 dat de kosten om fysiek geld te drukken en te bewaren te hoog zijn en dat hiermee ook vals geld tot het verleden behoort. Maar het echte probleem van contant geld voor de Chinese overheid is dat het anoniem en oncontroleerbaar is. Een digitale munt biedt 100 procent controle. In theorie hebben Chinezen met de digitale munt geen bank meer nodig. Zeker niet op het moment dat er en risicovrije rente wordt vergoed over de digitale renminbi. Dat is de reden dat niet de Chinese Volksbank, maar de commerciële banken de digitale renminbi distribueren. Die moeten voor die uitgifte wel 100 procent reserves aanhouden bij de centrale bank. Verder ontvangt men geen rente over de digitale renminbi in de eigen wallet. Alleen als het op een rekening staat, ontvangt de eigenaar rente. Via Alipay en Wechat is overigens een simpele swipe voldoende om het van de wallet naar een (spaar)rekening te verplaatsen.
Omdat de eigenaar van de digitale renminbi zich aan dezelfde regels moet houden als de eigenaar van de fysieke renminbi, betekent dit dat de digitale renminbi niet vrij uitwisselbaar is met andere munten. Wel is het voor buitenlanders makkelijker om de digitale renminbi aan te houden, er is immers geen Chinese bankrekening voor nodig. Een telefoonnummer is voldoende. Met een digitale renminbi heeft China in theorie ook meer controle over kapitaalstromen met het buitenland. Een digitale munt in het internationale betalingsverkeer is veel eenvoudiger te settelen dan bijvoorbeeld de Amerikaanse dollar. Veel winkels buiten China accepteren nu al Alipay of WeChat Pay, anders kunnen Chinese toeristen niet betalen. De prijs die zij daarvoor moeten betalen is dat China deze geldstromen kan volgen. Het aandeel van renminbi In Swift-betalingen is nu nog zeer klein, minder dan drie procent. Maar door de controle die de Chinezen kunnen uitoefenen op de digitale renminbi buiten China, kunnen kapitaalcontroles aan de grens verdwijnen. Dat zou een volgende stap zijn om van de renminbi een wereldwijd geaccepteerde reservemunt te maken. Daarmee is deze ontwikkeling ook relevant voor beleggers. Op dit moment wordt de wereld gedomineerd door de Amerikaanse dollar. Mocht China er in slagen om de renminbi als alternatieve reservemunt te positioneren, dan zijn er voor beleggers meer mogelijkheden om te spreiden. Wellicht is in de volgende crisis de renminbi de veilige haven.
Photo by Han Dieperink, Peking, Jinsong