Hanteer bij het beleggen in robotica een brede definitie. Op mensen lijkende robots zijn beeldbepalend, maar zij vormen slechts een fractie van de totale robotisering. Het gaat om de functie, niet om de vorm. De interactie van verschillende technologieën zorgen voor een sterke groei aan disruptieve innovaties. Net als tijdens de industriële revolutie vervangen machines mensen. Verschil is dat de industriële revolutie ging over het automatiseren van menselijke spierkracht, terwijl het nu gaat om het automatiseren van het menselijk brein. De robot neemt een steeds grotere plek in op de arbeidsmarkt, dat is wel zeker.
Banenverlies door technologische revolutie
We zitten midden in een technologische revolutie. De effecten op economie en samenleving zijn vergelijkbaar met de industriële revolutie. De industriële revolutie gaf een ongekende productiviteitsimpuls aan de agrarische sector. Deze begon in Engeland in de 18e eeuw. Ondanks wetenschappelijke verbeteringen en uitvindingen in de landbouw werkte in 1800 nog altijd 30% van de Engelse beroepsbevolking in de agrarische sector. In Nederlands was dat 40% en in Frankrijk zelfs 60%. Met de tweede industriële revolutie kwamen de landbouwmachines, gewasveredeling, chemische bestrijdingsmiddelen, kunstmest, betere conserveringsmethoden en beter vervoer. Daardoor kan de agrarische industrie tegenwoordig met minder dan 3% van de beroepsbevolking een veelvoud produceren. Nu werkt circa 30% van de beroepsbevolking wereldwijd in de maakindustrie. Technologisch zijn er geen belemmeringen dat ook die 30% in de toekomst terugzakt naar 3%. Het is zelfs waarschijnlijk dat dit sneller gaat dan na de industriële revolutie.
Lagere kosten belangrijke drijfveer
De auto-industrie maakt volop gebruik van robots. Waar een lasser $ 25,- per uur kost, doet de robot het werk voor $ 8,- per uur. Dat kostenverschil neemt alleen maar toe. De kosten per robot dalen door schaalvoordelen. De belangrijkste winst zit echter niet in de hardware, maar in de software. Dankzij sensoren en 3D-cameras staat een robot niet langer in een metalen kooi. Kunstmatige intelligentie, toegang tot de cloud en big data verbeteren het aanpassingsvermogen van de robot. Het verkort de implementatietijd aanzienlijk met verdere productiviteitswinsten tot gevolg. Deze ontwikkeling zorgt er voor dat robots ook in andere industrieën kunnen worden toegepast. Deze co-bots kunnen nu eenvoudiger samenwerken met mensen in het productieproces. Dat is nu al zichtbaar in de productie van elektronica, de logistiek en de landbouw, maar elke sector krijgt met deze ontwikkeling te maken. Vooral zwaar, saai en geestdodend werk is uitstekend geschikt om voortaan te laten doen door robots.
Nieuwe banen door technologie
In de Westerse wereld werkt minder dan tien procent van de beroepsbevolking in de maakindustrie. Globalisering heeft er voor gezorgd dat de fabrieken van de wereld tegenwoordig in Azië staan. Zo bezien zijn robots een veel grotere bedreiging voor de werkgelegenheid in Azië dan in de rest van de wereld. In de praktijk blijkt echter dat de landen die nieuwe technologie als eerste omarmen juist banen scheppen. Bovendien stopt robotisering niet bij de maakindustrie. In de dienstverlening is er veel saai en geestdodend werk dat kan worden geautomatiseerd. Ook hooggekwalificeerd personeel zal steeds vaker worden vervangen door robots. Robots zijn zelfs vereist om patronen te herkennen in de overvloed aan informatie, betere diagnoses te stellen of om alleen maar toegang te hebben tot de laatste kennis. Een groot deel van de Westerse banen bestaat uit dienstverlening, dus de impact is groot. Maar door de oneindige menselijke behoeftes komen daarvoor andere banen terug, banen waarvan we nu het bestaan nog niet kennen. Dat vergt veel aanpassingsvermogen in de overgangsfase waarbij het door de snelle ontwikkeling onvermijdelijk is dat er mensen tussen wal en schip vallen. Een belangrijk aandachtspunt voor de overheid. Voor de kansrijke banen in de toekomst zijn gelukkig typisch menselijke vaardigheden vereist, zoals het vermogen om verhalen te vertellen, te verbeelden en te experimenteren, empathie, ethiek, eigenwijs volhouden, creatieve expressie en improvisatie. Voor landen die door vergrijzing kampen met een potentieel tekort aan arbeidskrachten, kan het gebruik van robotica de juiste oplossing zijn op het juiste moment. Waar de industriële revolutie zorgde voor ontmenselijking en vervreemding kan robotisering er juist voor zorgen dat we weer mens kunnen zijn.
De rol van het handelsconflict
Bij het handelsconflict tussen de VS en China spelen niet alleen economische overwegingen een rol. De VS wil graag zijn technologische voorsprong behouden en ziet dat China massaal inzet op het verder ontwikkelen van kunstmatige intelligentie en het gebruik van robots. De onrust op het gebied van vrije wereldhandel kan het gebruik van robots in de hand werken. Robots kunnen immers overal ter wereld werken tegen dezelfde prijs. Niet langer ver weg produceren in een lage-lonen-land met het risico van verstorende handelstarieven. Dan liever lokaal investeren en robots het werk laten doen.
Beleggen in robotica
Robotica-aandelen zijn vergeleken met andere IT-aandelen aantrekkelijk gewaardeerd. Bovendien profiteren juist deze bedrijven van de aantrekkende bedrijfsinvesteringen. Dat terwijl de IT-sector wordt gedomineerd door enkele grote en dure bedrijven die hebben geprofiteerd van de komst van het (mobiele) internet. Het groeipotentieel daar is in de koersen verdisconteerd, ook omdat de kritiek op deze feitelijke monopolies toeneemt. Nieuwe technologie zoals robotica biedt kansen. Bedrijven en beleggers die als eerste de gebruiksmogelijkheden van de nieuwe technologie benutten, kunnen daarvan de vruchten plukken. Voor de kapitaalverschaffers (de eigenaren van de computers en de robots) zal deze groei veel winst opleveren. De overheid zal op het gebied van de collectieve herverdeling een antwoord moeten bedenken. Geen eenvoudige opgave in een mondiale economie waar kapitaal, ook menselijk kapitaal, mobiel is geworden.