De terrassen gaan weer open. Opeens staat de telefoon in diverse horecagelegenheden roodgloeiend. Er zijn te weinig tafels en er zijn te veel mensen die een plek willen reserveren. De Italianen hebben de oplossing. In steden als Florence en Venetië betaal je voor een tafel, meestal per halfuur. De horeca kan wel een financiële opkikker gebruiken, eens kijken of dat in Nederland ook werkt. Dat de horeca in Europa opengaat is ook te zien aan de stijgende rente. Opeens stijgt die in Europa, maar is die tegelijkertijd gestopt met stijgen in de Verenigde Staten. Kennelijk zijn de groeiverwachtingen voor dit jaar in de Verenigde Staten voldoende naar boven bijgesteld, maar in Europa is er nog opwaarts potentieel.
Het eerste kwartaal was voor Amerikaanse Treasuries het slechtste kwartaal sinds 1980. In Europa viel de schade op de obligatiemarkt mee. De belangrijkste oorzaak was het verschil in tempo van vaccineren. In de Verenigde Staten ging het vaccineren veel sneller dan verwacht, maar in Europa waren er veel vertragingen die er zelfs voor zorgden dat er nieuwe beperkende maatregelen werden genomen. Bovendien had de Federal Reserve geen probleem met de stijgende rente, terwijl in Europa Lagarde meteen doorkwam met een verhoging van het Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP) om de lange rente te drukken. Wat dat betreft heeft Lagarde veel geleerd. Een jaar geleden maakte ze nog de fout door te stellen dat de ECB er niet was om de renteverschillen te verkleinen. Een jaar later is de ECB daar wonderwel in geslaagd.
De snelheid van vaccineren in de Verenigde Staten was de grote positieve verrassing in het eerste kwartaal. Die verrassing lijkt nu wel in de beurskoersen verdisconteerd. Het is mogelijk dat Europa zo’n zelfde verrassing kan veroorzaken in het tweede kwartaal. De markt is naarstig op zoek naar een volgende positieve verrassing. Europa is een geschikte kandidaat, want Europa is bezig met een versnelling van de vaccinatieprogramma’s. Vorige week zette Duitsland een recordaantal vaccinaties neer van 719.000 per dag. Verder kunnen Europese burgers steeds beter omgaan met de beperkende maatregelen. Volgens de mobiliteitsdata van Google herstelt de Europese activiteit sterk, ondanks nieuwe lockdowns. Het herstel is in gang gezet. Dat wordt ook bevestigd door cijfers van de inkoopmanagers De IHS Markit eurozone PMI steeg van 57,9 naar 62,4, het hoogste niveau sinds 1997. Dat is vooral te danken aan een sterke stijging van de exportorders.
Door de rente in de Verenigde Staten niet verder stijgt, maar in Europa wel neemt het Trans-Atlantische renteverschil af. In het eerste kwartaal liep dat renteverschil (10 jaar) op van 1,5 procent tot boven de 2 procent, maar sinds medio april is de trend gekeerd. In het eerste kwartaal profiteerde de Amerikaanse dollar nog van dit oplopende renteverschil, maar inmiddels wint de euro terrein met dank aan de aantrekkende Europese economie. Reken echter niet op zo’n spectaculaire rentestijging als in de Verenigde Staten. De rentestijging in de Verenigde Staten werd niet alleen veroorzaakt door de vaccinaties, maar vooral door de sterk oplopende inflatieverwachtingen. In Europa is er sprake van een meer gematigde stijging van de inflatieverwachtingen. Toch lijkt hier nog niet al het optimisme in de koersen van obligaties verdisconteerd.
Het dilemma voor Europa blijft de divergerende euro. De Europese munt is geen bindende factor, maar drijft landen uit elkaar. Gelukkig zijn de grootste risico’s op korte termijn geïmmuniseerd door het inzetten van Super Mario als premier van Italië, maar dat betekent niet dat het Europese politieke project in de komende 12 maanden niet kwetsbaar is. De euro is er gekomen dankzij de politiek en zal ook door de politiek weer verdwijnen. Daarvoor is vereist dat er sprake is van een recessie, het moment dat de kiezers eurosceptici in het zadel kunnen helpen. Eerst krijgen we de verkiezingen in Duitsland. Op dit moment kunnen de Duitse Groenen op 28 procent van de stemmen rekenen, CDU/CSU blijft steken op 21 procent. Dat leiderschap van de Groenen kan ook een fors positieve impact hebben op de Europese Green Deal. Het risico zit veel meer in de Franse verkiezingen over 12 maanden. Le Pen ligt voor in de peilingen op Macron. Het traditionele republikeins front tegen radicaal rechts is verkruimeld. Stemmen op Marine Le Pen is post-Corona algemeen geaccepteerd. Toch zal het voor Le Pen niet eenvoudig zijn om een meerderheid (laat staan vele zetels) in het parlement te krijgen, maar mocht dat wel lukken dan laat een 76 bladzijden tellend Manifesto for the European Alliance of Nations geen spaan heel van de Europese instituties. Ook zonder een radicaal rechts Frans parlement gaat de as Berlijn-Parijs er toch heel anders uitzien. Maar het pessimisme in Europa heeft gepiekt en Macron heeft baat bij een sterk economisch herstel, ook al zorgt dat voor een verdere stijging van de rente.
Photo by Liam McKay on Unsplash