Tegenover de vele voordelen van de vrije markt staan ook enkele nadelen. Zo zijn er negatieve externe effecten die niet direct terugkomen in de kostprijs van het product. Verschillende crises zijn hier van het gevolg, zoals de klimaat-, milieu-, energie-, water- en voedselcrisis. Duurzaam ondernemen en duurzaam beleggen internaliseren deze externe effecten. De nadruk ligt dan op de E (van environment) in ESG. De S (van social) gaat over het optimaliseren van het economisch groeipotentieel. Door sociale ongelijkheid wordt niet al het aanwezige talent benut, dat kost dus rendement.
Rijkdom is ongelijk verdeeld in de wereld. Toch gaat het niet uitsluitend om geld. Iemand uit Santa Barbara, California, behoort al snel tot de één procent rijksten op deze wereld. Maar door global warming tikt de thermometer in Santa Barbara deze zomer de 50 graden Celsius aan. Daardoor zijn er vele bosbranden, die de overheid maar moeilijk kan bestrijden. Wie vanuit Santa Barbara wil winkelen, moet naar Los Angeles, maar daar zijn de hele zomer al rellen met ‘Whose Streets? Our Streets’ of ‘No Justice, No Peace’. En dat allemaal in een land waar de criminaliteit tien keer zo hoog is als in Nederland, althans gemeten aan het aantal inwoners dat gevangen zit. Iemand met een groot vermogen, leert dat met geld blijkbaar niet alles te koop is.
Rijkdom verschilt ook in de tijd. De gemiddelde inwoner in een doorzonwoning heeft het beter voor elkaar dan de Middeleeuwse kasteelheer. Centrale verwarming hadden ze nog niet in zo’n tochtig kasteel. Via de mobiele telefoon heeft de inwoner van de doorzonwoning toegang tot meer kennis dan waarover de Amerikaanse president begin jaren tachtig kon beschikken. In die doorzonwoning woont de westerse middenklasse, een groep die er de afgelopen decennia niet of nauwelijks op vooruit is gegaan. Het perspectief op een betere toekomst ontbreekt. Maar liefst 92 procent van de Amerikanen die geboren zijn in 1940 hadden een hoger inkomen dan hun ouders, maar slechts 50 procent van de kinderen uit 1980 hebben een hoger inkomen dan hun ouders. Door het ontbreken van perspectief, voelt men zich arm.
De toegenomen ongelijkheid in de wereld zorgt voor protesten. De oplossing zit niet in een gelijke verdeling. Een eerlijke verdeling is belangrijker. Bij voldoende sociale mobiliteit kan iedereen rijk worden. Ongelijkheid met mate is een prikkel om harder en beter te werken. Maar zonder sociale mobiliteit blijven de armen arm, ongeacht hun inspanningen. Pas als iedereen is verzekerd van goed onderwijs, goede zorg en gelijke kansen kan iedereen ook zijn of haar bijdrage leveren. Dat gaat dus over sociaal beleid, emancipatie en inclusiviteit, iets waar duurzame beleggers de nadruk op leggen. Als iedereen bijdraagt, wordt daardoor het economisch groeipotentieel geoptimaliseerd. De koek wordt groter. Dat is in het belang van de maatschappij en in het belang van beleggers, ook de rijkste beleggers. Want in een duurzame wereld voelen inwoners van Santa Barbara en de eigenaar van de doorzonwoning zich pas echt rijk.
Photo by Matt Lamers on Unsplash